Sağlık Bakanlığımızın 14 Nisan 2020 Tarihinde Yayınladığı COVID-19 Rehberinde::
”Akciğer tutulumu olan entübe edilmemiş hastalarda prone pozisyonu uygulanmasının hipoksi üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir. Hastalara entübe olmasalar da, günlük uzun süreler prone pozisyonu verilmelidir. Mekanik ventilasyon altında ağır ARDS olgularında (PaO2/FiO2<150) kontrendikasyon yok ise günlük 12 saatten fazla prone pozisyonu uygulanmalıdır” ifadesi yer almaktadır.
Surviving Sepsis Campaign COVID-19 Kılavuzunda:;
Orta ve ileri derece ARDS tablosu olan hastalarda prone pozisyon için bu süre 12-16 saat olarak önerilmektedir (zayıf öneri, düşük kanıt düzeyi).
2020 AHA COVID-19 Tanılı Ya Da COVID-19 Şüphelenilen Hastalarda Temel Ve İleri Yaşam Desteği Ara Kılavuzu: Kılavuzun tüm hali için tıklayınız
Arrest Anında Prone Pozisyonda Olan Hastalar:
Prone pozisyonda olan ve ileri havayoluna sahip olmayan, şüpheli ya da doğrulanmış COVID-19 hastalarında, devam edecek resüsitasyon için hastayı supin pozisyona almaya çalışın.
Prone pozisyonda KPR etkinliği tamamen bilinmemekle birlikte, ileri havayoluna sahip prone pozisyondaki hastalar için, aerosol salınımı ve ekipman bağlantılarında ayrılma riski olmadan yapılabilinceye kadar, hastayı supin pozisyona döndürmekten sakının.
Defibrilatör pedlerini anterior-posterior olarak yerleştirmeyi düşünün
KPR’yi hasta prone pozisyonda kalırken, eller standart pozisyonda T7/10 vertebral cisimler üzerine uygulayın.
Yüzüstü (Prone) Pozisyonu Nedir?
Anestezide vakaya bağlı olarak farklı hasta pozisyonları uygulanabilmektedir. Teknik ve hastaya ait faktörler ile oluşabilecek kardiyovasküler ve solunumal değişiklikler gözetilerek hastalara en güvenli pozisyonun verilmesi amaçlanmaktadır.
Sırtüstü (supine), yüzükoyun (prone), trendelenburg (baş aşağı), ters trendelenburg (baş yukarı), lateral (yan), litotomi, sims (yarı yan), secde, fowler, tiroid, spinal anestezi, dorsal rükümbent (sırt üstü dizler bükük) gibi birçok ameliyat pozisyonu bulunmaktadır.
Dekubitus, hastanın operasyon masası ile temas halinde olan vücut bölümünü belirtmektedir. Hastanın yatırılabilecek pozisyonlar açısından dorsal dekubitus (sırt üstü), lateral dekubitus (yan), ventral dekubitus (yüzükoyun) ve baş yukarı gibi çeşitler bulunmaktadır (Uludağ Üniversitesi Sağlık Kuruluşları Ameliyathane Kılavuzu, 2014).
“Ventral dekübit” yönteminde hastanın yüz, göğüs, karın bacakların ön kısmı, dizler ve ayak parmakları destek yüzeyine temas etmektedir. Bu pozisyonun tam (horizontal) prone, prone jack-knife (çakı), diz çökme gibi çeşitleri bulunmaktadır.
Prone pozisyonun da klasik, baş yukarı, hiperlordotik ve baş aşağı şeklinde farklı türleri de uygulanmaktadır.
Prone pozisyonunun gerçekleştirilme yöntemi
Hasta supin pozisyonda uyutulur ve entübe edilir.
Hasta en az dört kişinin yardımıyla yavaş ve dikkatle karın üstüne yatırılır.
Hastanın koltuk altlarına ve klaviküladan iliak çıkıntılarına kadar göğüs yanlarına rulo ya daminderler konur. Bu destekler ile vücut ağırlığı mide ve torakstan kaldırılır.
Kollar vücudun yanlarına ve avuç içleri yukarı bakacak ya da vücuda dayanacak şekildeyerleştirilir.
Dirsekler hafif bükülür ve pedlerle desteklenir.
Kulak, göz ve yüzdeki basıyı önlemek için baş bir tarafa çevrilir, simit üzerine yerleştirilir.
Ayak parmaklarındaki basıyı önlemek ve venöz dönüşü kolaylaştırmak ayak ve ayak bileklerialtına yastık veya ped konur.
Patelladaki basıyı önlemek için diz altına simit yerleştirilir ve diz üstünden emniyet kemeritakılır.
Bu pozisyon genellikle spinal cerrahide kullanılır.