Zona hastalığı Nedir ?

Zona hastalığı Nedir ?

Zona, ciltte ağrı ve sıvı dolu kabarcıklara dönüşen kırmızı döküntülere neden olan viral bir enfeksiyondur. Bu döküntüler genellikle tek taraflı olarak vücudun sol veya sağ tarafını saran şerit halinde olurlar. Zonaya, su çiçeğine neden olan aynı virüs olan varicella-zoster virüsü neden olur.

Daha önce su çiçeği hastalığı geçiren kişilerde bu virüs dorsal kök ganglionları olarak bilinen, omurilikte ağrı sinyallerinin iletilmesinden sorumlu duyusal sinir hücrelerinde inaktif şekilde yani uykuda kalır.

Vücutta uykuda olan bu varisella zoster virüsünün tekrar aktif olması ile ortaya çıkan ağrılı ve kabarcık şeklinde deri döküntüleri de zona hastalığı olarak bilinir. Bu hastalık hem deriyi hem de sinirleri tutar.

ZONA HASTALIĞI NEDEN OLUR?

Su çiçeği geçiren kişilerde semptomlardan ortadan kalktıktan sonra bile virüs vücutta inaktif bir şekilde uykuda bekler, bu virüsün yıllar sonra ağır grip, idrar yolları enfeksiyonları, ileri yaş, HIV/AIDS ya da kanser tedavisi gibi bağışıklık sistemini zayıflatan herhangi bir hastalık nedeniyle tekrar aktif olması zona hastalığına neden olur. Ayrıca, organ naklinde vücudun organ naklini reddetmesini önlemek için verilen ilaç ve stereoidlerde zona hastalığına neden olan risk faktörlerindendir.

Zona hastalığında en önemli faktör yaşlanmadır ve genellikle de 50 yaşın üzerindeki kişilerde yeniden aktif hale gelmektedir. Vakaların yüzde 70’i 50 yaş üzerindeki kişilerden oluşur. 80 yaşına gelen bir kişinin zona olma ihtimali yüzde 50 oranındadır. Yani 80 yaşın üzerindeki her iki kişiden biri zona olmaktadır.

ZONA HASTALIĞI BELİRTİLERİ ?

Zona vücudun veya yüzün bir tarafındaki ortaya çıkan hassasiyet, karıncalanma, kaşıntı ve ağrı ile başlar. Ağrıdan bir kaç gün sonra sıvı dolu kabarcıklara dönüşen kırmızı döküntülere neden olur.

Genellikle vücudun bir bölgesini (lokalize) etkileyen zona belirtileri şunlardır:

• Ağrı
• Etkilenen bölgede karıncalanma veya yanma hissi
• Kaşıntılı kırmızı döküntü
• Kabuklanan sıvı dolu kabarcıklar
• Ateş
• Baş ağrısı
• Titreme
• Işığa karşı duyarlılık
• Yorgun ve tükenmişlik hissi

Belirtiler ortaya çıktıktan sonra döküntü tamamen kaybolması 3-5 haftaya kadar sürebilir. Genellikle 3-4 gün içinde ortaya içi su dolu kabarcıklar ve döküntüler 10 gün içinde kurur. Bu kabuklarda 2-3 hafta içerisinde düşer.

ZONA HASTALIĞI TANI

Zona hastalığının tanısı genellikle muayene ile konulmaktadır. Muayene ile tanı konulamayan çok nadir vakalarda ise laboratuvar testi uygulanır. Tzank testi denilen bu yöntemde, lezyondan bir kazıntı örneği alınıp, özel boyama yöntemlerinden sonra mikroskop altında incelenir. Döküntü olmadan sadece ağrı, zona hastalığının tanısı için yeterli değildir. Çünkü hastalığın bu ilk evresindeki ağrılar, başka sebeplerle oluşan ağrılarla karıştırılabilir. Tanının konulması için mutlaka deri döküntüsünün başlaması gerekmektedir.

ZONA NASIL ÖNLENİR?

Zonadan korunmak mümkündür. 2006 yılında lisans alan ve kişileri zonadan koruyan bir aşı bulunmaktadır. Bu aşı ülkemizde de 2015 yılında bakanlık onayını alarak kullanılmaya başlanmıştır. Tek doz olarak uygulanan zona aşısı, zona hastalığının oluşmasını büyük oranda engeller. Aşıdan sonra nadiren oluşan zona hastalığının şiddeti daha az olur.

Bu sebeple zona aşısı uygun olan kişilere önerilir. Bazı ülkeler zona aşısını 50 yaş üzerindeki sağlıklı bireylere önerirken, ülkemizde 60 yaş üzerindeki kişilere uygulanabilmektedir. Dermatoloji uzmanının onayı ile tek doz aşı ile insanlar zonadan korunabilir.

Kaynak: memorial.com.tr